دیالیز و روش های آن

کلیه ها یک جفت عضو هستند که هر کدام اندازه ای حدود یک مشت دارند و در دو طرف ستون فقرات قراردارند.آنها مسئول تصفیه خون بوسیله دفع مواد زاید و آب اضافی بدن شما هستند.عملکرد صحیح کلیه، از تجمع آب، مواد زائد و دیگر ناخالصی‌ها در بدن جلوگیری می‌کند. علاوه بر این کلیه‌ها به کنترل فشار خون و تنظیم میزان مواد شیمیایی در خون (سدیم و پتاسیم) کمک می‌کنند. کلیه‌ها حتی نوعی ویتامین D. را در بدن فعال می‌کنند که جذب کلسیم را بهبود می‌بخشد.

زمانی که کلیه‌ها به علت بیماری یا آسیب، نتوانند این وظایف را انجام دهند، از دیالیز برای این کار استفاده می‌کنند. بدون دیالیز، نمک و دیگر مواد زائد در خون جمع شده و منجر به مسمومیت بدن می‌شوند. در نهایت دیگر اعضای بدن نیز آسیب خواهند دید.

انواع مختلف دیالیز کلیه چیست؟

سه نوع دیالیز وجود دارد:

همودیالیز:

همودیالیز مرسوم‌ترین روش دیالیز است. در این روش با استفاده از یک کلیه مصنوعی، مواد و مایعات اضافی از بدن خارج می‌شود و خون از بدن خارج شده توسط کلیه مصنوعی تصفیه می‌شود. سپس با استفاده از دستگاه دیالیز، خون به بدن بازگردانده می‌شود.

برای جریان یافتن خون در کلیه مصنوعی، پزشک از طریق جراحی، یک راه عروقی برای اتصال به دستگاه دیالیز ایجاد می‌کند. این راه‌های عروقی عبارتند از:

فیستول شریانی وریدی. در این حالت، یک شریان و یک رگ به هم متصل می‌شوند. این گزینه بهترین روش است.
کاتتر وریدی. این کاتتر احتمالا در یک رگ بزرگ در گردن قرار داده می‌شود.
گرافت صناعی شریانی-وریدی. یک نوع لوله حلقوی است.
فیستول و گرافت شریانی وریدی، برای دیالیز‌های طولانی مدت طراحی شده‌اند. افرادی که فیستول شریانی وریدی دریافت می‌کنند، بعد از دو تا سه ماه می‌توانند آماده همودیالیز شوند.

دیالیز صفاقی:

در این روش، یک کاتتر دیالیز صفاقی را از طریق جراحی درون شکم قرار می‌دهند. این کاتتر خون را از طریق صفاق (پرده‌ای طبیعی که حفره شکم را می‌پوشاند) تصفیه می‌کند. در طی درمان، مایع دیالیز وارد صفاق می‌شود. این مایع مواد زائد را جذب می‌کند. پس از اتمام کار، این مایع از داخل شکم تخلیه می‌شود. این روش چند ساعت طول کشیده و ۴ تا ۶ بار در روز انجام می‌شود.

انواع مختلفی از دیالیز صفاقی وجود دارند. مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

دیالیز صفاقی مداوم سرپایی (CAPD). در این روش روزانه شکم چندین بار پر و تخلیه می‌شود. این روش نیاز به دستگاه نداشته و بیمار باید بیدار باشد.
دیالیز صفاقی گردشی مداوم (CCPD). در این روش، با استفاده از یک دستگاه، مایع را به داخل و خارج از شکم هدایت می‌کنند. این روش معمولا در شب و در زمان خواب صورت می‌گیرد.
دیالیز صفاقی متناوب (IPD). این روش معمولا در بیمارستان انجام می‌شود. در این روش از همان دستگاه CCPD استفاده می‌کنند، اما این روش طولانی‌تر است.

درمان مداوم جایگزینی کلیوی (CRRT)

این درمان در درجه اول در بخش مراقبت‌های ویژه و برای افراد مبتلا به نارسایی حاد کلیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش که به عنوان هموفیلتراسیون شناخته می‌شود، از طریق دستگاه مخصوصی خون تصفیه می‌شود. سپس خون به همراه مایع جایگزین به بدن بر می‌گردد. این روش معمولا هر روز و به مدت ۱۲ تا ۲۴ ساعت انجام می‌شود.